Kết Nối Với "Bác Sĩ Của Bạn" Trên Báo Việt Tide
Trái Rạ
Bác sĩ Nguyễn Trần Hoàng
(714) 531-7930
www.nguyentranhoang.com
Trái rạ, tiếng Mỹ gọi là “chicken pox” hoặc “varicella", là bệnh nhiễm siê u vi trùng (virus) gây ra ban ngứa với các mụn nước, rất dễ lây lan.
Đây là một bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào.
Bệnh gây ra bởi varicella-zoster virus (VZV).
Virus (siêu vi trùng, vi rút) này đi vào cơ thể qua miệng, mũi sau khi tiếp xúc với người bệnh.
Người bệnh bắt đầu có thể lây bệnh từ một ngày sau khi nổi ban cho đến khi tất cả các mụn nước đều đã đóng vẩy.
Một khi đã bị trái rạ, hầu như tất cả các bệnh nhân đều sẽ có sức đề kháng với bệnh này suốt đời, tức là sẽ không bao giờ bị trái rạ nữa. Trừ trường hợp người bệnh bị bệnh này lúc quá nhỏ, hệ thống miễm nhiễm của cơ thể chưa có khả năng sản xuất ra kháng thể.
Vì trái rạ có sức lây lan rất mạnh, hầu như 90 phần trăm những người trong gia đình người bệnh sẽ bị lây bệnh, nếu những người này chưa có sức đề kháng với bệnh (nhờ thuốc chủng ngừa, hay đã từng bị bệnh này rồi).
Trước lúc có thuốc chủng ngừa (được chuẩn thuận hồi năm 1995), trái rạ thường xảy ra thành dịch, thường thường vào cuối mùa Đông, đầu mùa Xuân. Từ khi có thuốc chủng, và được khuyến cáo chủng ngừa cho tất cả trẻ em, các trường hợp trái rạ đã giảm đi một cách rất đáng kể.
Trái rạ, dù là thường có triệu chứng rất khó chịu. Nhưng, trong đại đa số các trường hợp, thường tự khỏi.
Tuy nhiên, bệnh này cũng có thể dẫn đến các biến chứng trầm trọng, ngay cả có khi dẫn đến tử vong.
Khoảng một phần trăm trẻ em bị trái rạ có thể bị biến chứng viêm phổi, viêm não (encephalitis), hoặc bị biến chứng ở gan, hoặc nhiễm trùng da một cách nguy hiểm.
Thiếu niên và người lớn, nếu bị trái rạ, thường có nguy cơ cao hơn bị các biến chứng.
Sau khi khỏi bệnh, virus vẫn thường tồn tại một cách yên lặng trong hệ thống thần kinh của người bệnh suốt đời. Đến khi nào đó, sức đề kháng của cơ thể bị suy giảm, chúng sẽ "vùng lên", gây ra bệnh giời leo (tiếng Mỹ gọi là zoster hay shingles).
Như vậy, trái rạ và giời leo, tuy cùng do varicella-zoster virus (VZV) gây ra, nhưng là hai bệnh khác nhau. Và có thuốc ngừa khác nhau.
Triệu chứng của trái rạ
Các triệu chứng của trái rạ thường xuất hiện khoảng 10 đến 21 ngày sau khi người bệnh bị lây.
Thường gặp, đầu tiên là sốt và uể oải. Sau đó là ban ngứa, với các nốt đỏ nhỏ. Các nốt đỏ này sẽ phồng lên thành mụn nước. Các mụn nước này thường tròn, với đường kính khoảng 5 đến 10 li (millimeters), (khoảng cở cục gôm ở đầu viết chì), có đáy màu đỏ (như hạt sương trên lá hoa hồng đỏ).
Các mụn nước này có thể xuất hiện khắp cơ thể, ngay cả ở trong miệng, họng, hoặc âm đạo.
Có người có thể chỉ có khoảng 50 mụn trở lại, có người có thể có vô số, không đếm nổi. Trong những ngày sau khi xuất hiện, mụn nước có thể ở các giai đoạn khác nhau, và cuối cùng tất cả đều đóng, rồi tróc vảy, mà không để lại sẹo (như trong bệnh đậu mùa).
Các mụn nước thường xuất hiện trong khoảng 3 đến 5 ngày, sau đó đóng và tróc vảy trong khoảng 7 đến 10 ngày sau đó.
Ở các trẻ khỏe mạnh, trái rạ thường nhẹ, da sẽ trở lại bình thường trong vòng hai đến bốn tuần. Đôi khi có thể để lại vài vết sẹo mờ.
Nếu gải, sẹo có thể sẽ nặng hơn nhiều.
Cần nhắc lại là, trong một số trường hợp nhỏ, trái rạ có thể dẫn đến các biến chứng trầm trọng, cần phải nhập viện, đôi khi có thể để lại biến chứng suốt đời, thậm chí cả tử vong.
Cách phòng ngừa
Với thuốc chủng hiện nay, bệnh có thể phòng ngừa một cách dễ dàng. Tất cả trẻ em, hoặc người lớn nếu chưa bị trái rạ đều nên chích.
Cách điều trị và chi tiết về việc chủng ngừa sẽ được trình bày chi tiết hơn trong kỳ tới.
Bác sĩ Nguyễn Trần Hoàng
714-531-7930
